Dieta na wsparcie odporności – co zawiera i jak wygląda?

Publikacja

Strona główna » Dieta na wsparcie odporności – co zawiera i jak wygląda?

Dieta jest ważnym czynnikiem kształtującym naszą odporność. Z żywności pochodzą białka, witaminy i minerały niezbędne do pracy układu immunologicznego. Dbanie o wystarczającą ilość kluczowych składników pokarmowych w codziennym menu stanowi natomiast ważne wsparcie dla odporności. Dowiedz się więcej o tym, jakie elementy diety są szczególnie ważne w tym aspekcie.

Dieta na wsparcie odporności – o jakich witaminach i minerałach warto pamiętać?

Procesy związane z pracą układu immunologicznego mają złożony charakter i wymagają udziału wielu różnych składników pochodzących z żywności. Planując dietę, która ma sprzyjać odporności, warto więc zwrócić uwagę na to, by obejmowała produkty zawierające składniki pokarmowe potrzebne do prawidłowego funkcjonowania komórek i narządów będących jego elementami. W tym kontekście ważną rolę odgrywają m.in. [1]:
– Witamina B6,
– Kwas foliowy,
– Witamina C,
– Witamina A,
– Witamina D,
– Selen,
– Cynk,
– Żelazo.

Gdzie można znaleźć każdy z wymienionych składników? Przyjrzyjmy się bliżej grupom produktów zawierających poszczególne witaminy i minerały stanowiące ważny element diety na odporność.

Dieta na wzmocnienie odporności – jakie produkty powinna zawierać?

Dieta na odporność powinna być urozmaicona i zbilansowana, obejmująca produkty z różnych grup żywności: warzywa i owoce, zboża, nabiał, produkty białkowe i tłuszcze [2]. Każda z nich charakteryzuje się wysoką zawartością nieco innych witamin i składników mineralnych.

Warzywa i owoce a wsparcie odporności

Warzywa i owoce powinny stanowić istotny element każdego posiłku w diecie na odporność. Są przede wszystkim źródłem witaminy C, która pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego i w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym. Ta witamina pomaga również zwiększać przyswajalność żelaza z żywności [3,4]. Do produktów szczególnie polecanych ze względu na zawartość witaminy C należą [3]:
– Czerwona papryka,
– Warzywa kapustne,
– Natka pietruszki,
– Czarne porzeczki,
– Truskawki,
– Owoce cytrusowe, np. pomarańcze,
– Kiwi.

Warzywa i owoce dostarczają również kwasu foliowego, innej witaminy ważnej dla pracy układu odpornościowego. Pod kątem wysokiej zawartości tej witaminy wyróżniają się m.in. [3]:
– Zielone warzywa liściaste,
– Pomarańcze,
– Kiwi,
– Awokado.

Produkty zbożowe a wsparcie odporności

Produkty zbożowe stanowią źródło witaminy B6, kwasu foliowego oraz wielu minerałów, w tym cynku, odgrywającego ważną rolę w funkcjonowaniu układu immunologicznego. W kontekście dbania o odporność szczególnie polecane są produkty pełnoziarniste, takie jak kasza gryczana, kasza pęczak, brązowy i dziki ryż, brązowy makaron, płatki owsiane i chleb razowy. Zawierają one więcej witamin i składników mineralnych niż żywność wyprodukowana z ziaren oczyszczonych, czyli np. pieczywo jasne, biały ryż, kuskus, kasza manna [3].

Produkty mleczne a wsparcie odporności

Nabiał jest kolejną z grup żywności stanowiącą element zbilansowanej diety. Szczególnie rekomendowane jest spożywanie fermentowanych produktów mlecznych, takich jak jogurty, maślanki czy kefiry [4]. Zaleca się, by w codziennym menu osoby dorosłej znalazły się co najmniej 2 porcje nabiału (1 porcja to odpowiednik szklanki mleka lub jogurtu) [2].

W diecie warto uwzględniać też fermentowane produkty mleczne wzbogacone w witaminy i/lub składniki mineralne np. napój jogurtowy Actimel, który stanowi źródło witamin wspierających odporność – witaminy D oraz B6. Dostępny jest w różnych smakach, m.in. wieloowocowym, truskawkowym i malinowym.

Produkty białkowe a odporność

Białko jest składnikiem odżywczym niezbędnym do tworzenia wielu elementów układu odpornościowego, m.in. białych krwinek oraz przeciwciał. Zbyt niska podaż protein może obniżać ich aktywność [3].
Produkty białkowe, takie jak mięso, ryby, jaja i nasiona roślin strączkowych, stanowią również źródło witamin i składników mineralnych pomagających w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego – witaminy A, witaminy B6, selenu, żelaza i cynku [3]. Dlatego warto w większości posiłków uwzględniać co najmniej jeden produkt z tej grupy żywności [2].

Produkty o wysokiej zawartości tłuszczów w diecie na odporność

Tłuszcze są potrzebne do wchłaniania niektórych składników odgrywających istotną rolę w funkcjonowaniu układu odpornościowego, w tym witaminy A i D. Do polecanych produktów z tej kategorii należą zwłaszcza oleje roślinne, takie jak olej rzepakowy, oliwa z oliwek i olej lniany, a także orzechy i nasiona. Rekomenduje się uwzględnianie niewielkiego dodatku tłuszczu w każdym posiłku [2].

Ważnym elementem diety na odporność są również kwasy tłuszczowe omega-3, zawarte przede wszystkim w tłustych rybach, m.in. łososiu, makreli, śledziu, karpiu, węgorzu [1].

Dieta wspierająca odporność – na co jeszcze zwrócić uwagę?

Oprócz wybierania na co dzień produktów zawierających składniki ważne dla funkcjonowania układu immunologicznego, w diecie na wsparcie odporności warto pamiętać również o:
Regularności spożywania posiłków, która jest ważna dla prawidłowego metabolizmu i optymalnego wykorzystania składników pochodzących z żywności [4].
Urozmaiceniu produktów. Dzięki różnorodności spożywanej żywności łatwiej zadbać o dostarczenie organizmowi całego wachlarza potrzebnych składników pokarmowych [4].
Spożywaniu wystarczającej (ale nie za dużej) ilość żywności. Diety o zbyt niskiej podaży kilokalorii mogą prowadzić do niedoborów składników pokarmowych ważnych w kontekście funkcji układu immunologicznego. Spożywanie jedzenia (szczególnie wysokoenergetycznego) w nadmiarze w dłuższej perspektywie może natomiast prowadzić do otyłości, którą naukowcy wiążą z osłabieniem odporności [5].
Włączaniu do diety produktów wzbogaconych w witaminę D (np. Actimel).

Źródła:

[1] Calder P. C. (2021) Foods to deliver immune-supporting nutrients, Current Opinion in Food Science, 43: 136-145, dostęp: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8702655/.

[2] Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej (2021) Talerz zdrowego żywienia, dostęp: https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/talerz-zdrowego-zywienia/.

[3] Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewska J. (2020) Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa, dostęp: https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/03/normy_zywienia_2020web.pdf.

[4] Janczewska-Schuetz J. (2021) Odżywianie dla budowania odporności, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, dostęp: https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/zasady-zdrowego-zywienia/odzywianie-dla-budowania-odpornosci/.

[5] de Heredia F. P., Gomez-Martinez S., Marcos A. (2012) Obesity, inflammation and the immune system, Proceedings of the Nutrition Society, 71(2): 332-338, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22429824/.